ESKİŞEHİR BAROSU ÇOCUK HAKLARI İZLEME KOMİSYONU "ÇOCUK GELİNLER" KONULU BASIN AÇIKLAMASI
Günümüz Türkiye’ sinde en önemli toplumsal sorunlardan bir tanesi Çocuk Evlilikleridir.
Yoksul aileler, hanelerinin yoksulluğunu azaltmak için; arkadaşlarıyla oyun oynayacak yaşlardaki kız çocuklarını, babası hatta dedesi yaştaki adamlarla evlendirmektedirler.
Pek çok kez, bu çocuklar, yaşlı adamların ikinci eşi veya üçüncü eşi olmaktadırlar. On yaşlardaki bu kız çocukları, iletişim kurmaları mümkün olmayan yaşlı eşlerine sadece hizmet etmektedir. Hayat döngüleri doğum yapmak, büyütmek, ev işleri yapmak ve koca baskılarına maruz kalmak ile geçmektedir. Bu çocuklardan bazıları, tüm bunlara dayanamayarak intihar etmektedirler.
Türk Medeni Kanunu, on yedi yaşını doldurmadan evlenen kızı çocuk gelin saymaktadır. Bununla birlikte, Kanun’da, genel hükme göre çocuk gelin sayılabilecek olan, on yedi yaşını doldurmamış bir genç kızın, olağanüstü durumlarda, hakim kararıyla evlenebileceği kabul edilmektedir.
Çocuk Hakları Sözleşmesi gibi uluslararası belgelere göre, on sekiz yaşının altında yapılan her evliliğe “çocuk evliliği” ve evlenen kıza “çocuk gelin” denilmektedir. Burada çocuk evliliği derken, evlilik sözü ile kastedilen hukuki anlamda değil, sosyolojik anlamda evliliktir. Türkiye’de bu tür evlilikler, genellikle, dini nikaha (imam nikahı) dayanan evliliklerdir.
Evlendirilen çok sayıda kız çocuğunun, erken yaşlarda evlendirilmeleri sonucunda öncelikle sağlık ve eğitim olmak üzere, yaşamsal birçok hakları ellerinden alınmaktadır. Bu kız çocukları evlendirilecekleri için bir taraftan eğitimleri yarım bırakılmakta, diğer taraftan da daha kendi fiziksel, biyolojik ve psikolojik gelişimlerini tamamlayamadan, modern tıbbi yöntemlerden uzak bir biçimde çok sayıda çocuk sahibi olmaktadırlar -ki bir kısmı da doğumlar sırasında hayatlarını kaybetmektedir.
Evlenmeden önce babanın kontrolünde olan kız çocuğun kontrolü evlilik ile birlikte kocasına geçmektedir. Erken yaşta evlilik yapan kız çocuğunun erken yaşta çocuğu dünyaya gelmekte ve erken doğan çocukların geçimini sağlayamayan ekonomik düzeyi düşük olan aileler kız çocuklarını evlendirerek kısır döngünün parçası haline gelmektedirler.
Ancak ne yazık ki,
Ülkemizde erken yaşta evlilikler uzun yıllardan beri var olan bir olgu olmasına rağmen toplumun çoğunluğu tarafından bir “sorun” olarak değerlendirilmemektedir. Evliliğin en önemli meşruluk kaynaklarından birisinin toplumsal mutabakat olduğu ve bu evliliklerin de daha çok bu mutabakat çerçevesinde gerçekleştiği görülmektedir. Ataerkil ve geleneksel toplum yapısı erken yaşta evlilikleri normalleştirmiş ve meşrulaştırmıştır.
Günümüzde toplumsal bilincin yükselmesi, bu husustaki farkındalığın artırılması amacı ile pek çok kurum, kuruluş ve sivil toplum örgütü eğitimler, seminerler ile konuya dikkat çekmeye çalışmaktadır.
Eskişehir Barosu Çocuk Hakları İzleme Komisyonu olarak bizde bir kez daha çözümün doğru ve bilinçli bir eğitimden geçtiğini bildirmek, “sadece bir gelenek” adı altında nesillerce devam ettirilen bu ve benzeri uygulamaların, sonuçta toplumda büyük bir hasara sebep olduğunu, ülkenin gelişmişlik seviyesini ve daha da ileriye gidebilme çabalarını doğrudan alaşağı ettiğini tekrar tekrar vurgulamak isteriz.
ESKİŞEHİR BAROSU ÇOCUK HAKLARI İZLEME KOMİSYONU ADINA
KOORDİNATÖR AV. BANU BAYIKER
